Αν λατρεύετε την τέχνη, και δη την τέχνη της Μπαρόκ περιόδου, το πιο πιθανό είναι πως έχετε ακούσει ονόματα, όπως Ρέμπραντ, Ρούμπενς και Καραβάτζιο. Ωστόσο, ίσως να μην έχετε ακούσει σχετικά με έναν άνθρωπο τον οποίο ο Καραβάτζιο ενέπνευσε σημαντικά. Ή ίσως και να έχετε ακούσει για εκείνη, καθώς σήμερα έχει πλέον αναγνωριστεί ως μια από τις σημαντικότερες καλλιτεχνικές μορφές του 17ου αιώνα.
Αναφερόμαστε, φυσικά, στην Αρτεμισία Τζεντιλέσκι η οποία, παρά τις τραυματικές εμπειρίες της ζωής της, δημιούργησε συγκλονιστικά έργα τέχνης, σε μια εποχή που οι Ακαδημίες ζωγραφικής δεν είχαν καμία θέση στο εσωτερικό τους για τις γυναίκες.
Ας μάθουμε, όμως, λίγα περισσότερα σχετικά με αυτήν τη δυναμική προσωπικότητα.
Σχετικά με τη ζωή και την τέχνη της Αρτεμισίας
1. Η αρχή
Η Αρτεμισία γεννήθηκε το 1593 στη Ρώμη. Ήταν κόρη του ζωγράφου Οράτσιο ο οποίος ήταν φίλος του Καραβάτζιο και επηρεάστηκε σημαντικά από αυτόν, όπως άλλωστε και η ίδια. Είναι πιθανό πως συνάντησε αρκετές φορές τον Καραβάτζιο, όσο ήταν ακόμη μικρή. 
Το ταλέντο της στη ζωγραφική άρχισε να φανερώνεται από πολύ νωρίς και το πρώτο γνωστό της έργο είναι το «Η Σουζάνα και οι Γέροντες» (1610). Το συγκεκριμένο έργο παρουσιάζει μια θεματική που χρησιμοποιούνταν πολύ συχνά από άλλους ζωγράφους.
Πρόκειται για ένα γνωστό βιβλικό θέμα· την ιστορία της ευσεβούς Σουζάνας που κάνει μπάνιο στον κήπο του σπιτιού της και των δύο γερόντων που την κατασκοπεύουν και ύστερα την εκβιάζουν για να ικανοποιήσουν τις ορέξεις τους. Ωστόσο, σε αντίθεση με τον τρόπο με τον οποίο άλλοι καλλιτέχνες απέδιδαν το συγκεκριμένο θέμα, η Αρτεμισία δίνει στη Σουζάνα πολύ ξεκάθαρα συναισθήματα.
Οι δύο γέροντες την παρενοχλούν και εκείνη συστρέφεται και απλώνει το χέρι της σαν να θέλει να προστατευθεί από το βλέμμα τους και να τους απομακρύνει· δεν εκφράζει οποιαδήποτε υποβόσκουσα ερωτική διάθεση. Η αποστροφή και η αγωνία φανερώνονται στο πρόσωπο της γυναίκας και στη στάση του σώματός της.
2. Ένα τραγικό συμβάν
Προκειμένου ο πατέρας της να τη βοηθήσει να αναπτύξει περισσότερο την τέχνη της, προσέλαβε τον Αγκοστίνο Τάσι, έναν συνάδελφο ζωγράφο, ο οποίος θα δίδασκε την Αρτεμισία. Το 1611, στα 18 της χρόνια, ο Τάσι την βίασε. Στη συνέχεια, υποσχέθηκε πως θα την παντρευόταν.
Όταν δεν τήρησε την υπόσχεσή του, ο Οράτσιο τον οδήγησε στο δικαστήριο, το 1612. Όσο ο βιαστής της καθόταν ήσυχος στην αίθουσα του δικαστηρίου, η Αρτεμισία υποβαλλόταν σε ένα «ελαφρύ» βασανιστήριο το οποίο λεγόταν sibille. Έδεσαν σχοινιά γύρω από τα δάχτυλά της τα οποία έσφιγγαν όλο και περισσότερο (το σφίξιμο μπορούσε να φτάσει σημείο να σπάσει τα δάχτυλα και επομένως η λέξη «ελαφρύ» χρησιμοποιείται εδώ εντελώς ειρωνικά).
Βλέπετε, ο δικαστής έπρεπε να είναι σίγουρος πως η Αρτεμισία έλεγε την αλήθεια για τον βιασμό της. Εντέλει, η ενοχή του Τάσι αποδείχθηκε και τον εξόρισαν από τη Ρώμη. Ωστόσο, η ποινή φαίνεται πως δεν εκτίθηκε ποτέ, καθώς ο Τάσι απολάμβανε την προστασία του Πάπα.
3. Μεταγενέστερο έργο (και η επιρροή από τον Καραβάτζιο)
Στους πίνακές της χρησιμοποιεί την τεχνική του κιαροσκούρο για την οποία ο Καραβάτζιο είναι διάσημος (Τενεμπρισμός). Οι δραματικές φωτοσκιάσεις δίνουν την εντύπωση πως οι μορφές γεννιούνται μέσα από το σκοτάδι, ενώ η αντίθεση που δημιουργεί το φως με τις σκιές φέρνει τις μορφές και τη δράση στο προσκήνιο.
Μια σημαντική παρένθεση: Εκείνην την εποχή, η Καθολική Εκκλησία επιθυμούσε να επικρατήσει μια τέχνη με την οποία οι πιστοί θα μπορούσαν να συνδεθούν συναισθηματικά και η οποία θα ήταν απολύτως κατανοητή (και θα βοηθούσε την Εκκλησία να εδραιώσει και πάλι την κοσμική και θρησκευτική ισχύ της, που είχε πληγεί με τη Μεταρρύθμιση)· που θα προκαλούσε δέος και ευλάβεια στους πιστούς, μέσω δραματικών απεικονίσεων.
Η τέχνη του Καραβάτζιο αμφισβητεί τον Μανιερισμό, ο οποίος έδινε έμφαση στο στυλ και την τεχνική απόδοση της φόρμας (πολλές φορές σε βάρος της απεικονιζόμενης θεματολογίας), οδηγώντας συχνά σε αλλόκοτα και δυσνόητα έργα. Οι μορφές του δεν είναι εξιδανικευμένες και στους πίνακές του επικρατεί ένας σχεδόν αφόρητος ρεαλισμός.
Επομένως, το στυλ του υποστηρίζει την κυρίαρχη αισθητική της εποχής, καθώς ζωγραφίζει βιβλικά θέματα με τρομερά δραματικό τρόπο και με μεγάλη ζωντάνια, φέρνοντας το εκάστοτε θέμα στην εποχή του, με αποτέλεσμα οι πιστοί να μπορούν να το κατανοήσουν καλύτερα. Παράλληλα, ο ακραίος ρεαλισμός του την αμφισβητεί.
Πίσω στην Αρτεμισία
Καθώς το στυλ της έμοιαζε αρκετά με του πατέρα της, αρκετά από τα έργα της αποδίδονταν για καιρό σε εκείνον. Μετά τη δίκη, παντρεύτηκε τον Πιεραντόνιο Στιαττέζι και έφυγε για την Φλωρεντία, όπου άρχισε να αναπτύσσει το προσωπικό της στυλ. Το 1616 έγινε δεκτή στην Ακαδημία των Τεχνών του Σχεδίου της Φλωρεντίας. Ήταν η πρώτη γυναίκα που κατάφερε κάτι τέτοιο. Στη Φλωρεντία συνδέθηκε, επίσης, με την Αυλή των Μεδίκων.
Υπάρχει κάποια αντιμαχία ανάμεσα στους θεωρητικούς για το κατά πόσο ο βιασμός της ήταν η κυρίαρχη επιρροή στα μεταγενέστερα έργα της. Το αποτέλεσμα στους πίνακές της μπορεί να οφειλόταν τόσο σε αυτό το γεγονός, όσο και στις απαιτήσεις των πατρώνων της. Ωστόσο, ο ρεαλισμός στα έργα της είναι αδιαμφισβήτητος.
Ζωγράφιζε συχνά βιβλικές σκηνές και δυναμικές γυναίκες, αναδεικνύοντας την γυναικεία εμπειρία μέσα σε έναν ανδροκρατούμενο κόσμο (στον οποίο έπρεπε και η ίδια να επιβιώσει). Κοιτάζοντας τον πίνακα «Η Ιουδήθ αποκεφαλίζει τον Ολοφέρνη», ανατριχιάζουμε σύγκορμοι. Ενδεχομένως το συγκεκριμένο έργο να λειτούργησε και ως μέσο εκδίκησης απέναντι στην αδικία που υπέστη η Αρτεμισία.
Οι επιρροές από τον Καραβάτζιο είναι εμφανείς. Οι έντονες αντιθέσεις ανάμεσα στο φως και τη σκιά επικρατούν στο έργο και τραβούν το βλέμμα στο κέντρο του πίνακα το οποίο σχηματίζεται από το κεφάλι του Ολοφέρνη και τα χέρια των δύο γυναικών.
Οι εκφράσεις των γυναικών είναι αποφασιστικές, ενώ το πρόσωπο του Ολοφέρνη συσπάται. Δημιουργείται τεράστια αντίθεση ανάμεσα στο κόκκινο του αίματος επάνω στο λευκό σεντόνι και ανάμεσα στις σκιές και το χρώμα των φορεμάτων των γυναικών. Η σκηνή είναι άκρως δραματική και απεικονίζει δύο γυναίκες δυνατές και αποφασισμένες να κάνουν αυτό που πρέπει.
Επομένως, παρά την ταραχώδη ζωή της, η Αρτεμισία εδραιώθηκε ως μια εξαιρετικά σημαντική καλλιτέχνιδα. Τα έργα της είναι εντυπωσιακά, άκρως ρεαλιστικά και αποτελούν έμπνευση για τις γυναίκες, ακόμη και σήμερα.
