Θυρεοειδής αδένας: Πώς λειτουργεί & επηρεάζει τη ζωή σου

Όλοι θα έχουμε ακούσει μία φορά στην ζωή μας την λέξη θυρεοειδής. Ο αδένας βρίσκεται στο μπροστινό μέρος του λαιμού μας και είναι υπεύθυνος για τις ορμόνες που παράγει ο οργανισμός μας.

Τι είναι ο θυρεοειδής;

Όπως προαναφέρθηκε, ο θυρεοειδής βρίσκεται στο λαιμό μας, τυλιγμένος γύρω από την τραχεία. Το σχήμα του μοιάζει με πεταλούδα.

Υπάρχουν γενικά στο σώμα μας αρκετοί αδένες που μπορεί να μην τους γνωρίζουμε καν, ωστόσο, όπως και ο θυρεοειδής, παίζουν σημαντικό ρόλο στην έκκριση ουσιών, βοηθώντας το σώμα μας σε διάφορες λειτουργίες. Αν ο θυρεοειδής δεν λειτουργεί σωστά, αυτό έχει και τον ανάλογο αντίκτυπο στο σώμα μας.

Παρακάτω αναφέρονται δύο περιπτώσεις στις οποίες ο θυρεοειδής δεν λειτουργεί φυσιολογικά. Στην πρώτη, παράγει υπερβολική δόση θυρεοειδούς ορμόνης και αυτό σημαίνει πως πάσχουμε από υπερθυρεοειδισμό. Στην αντίθετη περίπτωση, το πρόβλημα που αντιμετωπίζουμε είναι ο υποθυρεοειδισμός.

Πως λειτουργεί;

Οι θυροειδείς ορμόνες που παράγονται συνεχώς χρησιμεύουν στη διαδικασία του μεταβολισμού. Κάθε άνθρωπος χρειάζεται ενέργεια, για να παραμένει σε ετοιμότητα και να είναι δραστήριος στην καθημερινότητά του. Ο οργανισμός μας μετατρέπει την τροφή που καταναλώνουμε σε ενέργεια.

Ο θυρεοειδής περιέχει δύο πολύ σημαντικές ορμόνες, την Τ4 (θυροξίνη) και την Τ3 (τριιωδοθυρονίνη). Αυτοί είναι οι δύο οδηγοί που θα γνωστοποιήσουν στο σώμα μας πόση ενέργεια πρέπει να καταναλώσει.

Ένα ακόμη στοιχείο που εποπτεύει αυτές τις διαδικασίες είναι η υπόφυση. Βρίσκεται στο κέντρο του κρανίου μας, κάτω από τον εγκέφαλό μας, και ελέγχει την ποσότητα των ορμονών που κυκλοφορούν στο αίμα μας.

Στο σώμα μας κυκλοφορούν αρκετές ορμόνες ταυτόχρονα, όμως όταν υπάρχει έλλειψη ή περίσσεια αυτών, η υπόφυση βάζει σε λειτουργία το δικό της «όπλο», την ΤSH (ορμόνη διέγερσης του θυρεοειδούς). Έτσι, ο θυρεοειδής παίρνει το μήνυμα σχετικά με το τι πρέπει να γίνει για να επανέλθει η ισορροπία.

Περιπτώσεις όπου πρέπει να ελέγξουμε το θυρεοειδή μας

Όλοι οι άνθρωποι, ανεξαρτήτου ηλικίας, μπορούν να επηρεαστούν από τον θυρεοειδή. Άνδρες, γυναίκες, παιδιά, έφηβοι, ακόμη και βρέφη είναι οι ομάδες που μπορεί να εμφανίσουν κάποιο θέμα με αυτόν τον αδένα.

Note: Οι γυναίκες είναι πιο πιθανό να εμφανίσουν κάποια περίπτωση θυρεοειδισμού σε σχέση με τους άνδρες, κυρίως όταν περάσουν στο στάδιο της εμμηνόπαυσης.

Πότε μπορεί να έχουμε πρόβλημα με τον θυρεοειδή:

1. Αν κάποιος από τους δυο γονείς μας αντιμετωπίζει προβλήματα με τον θυρεοειδή τότε υπάρχουν πιθανότητες να συμβεί και σε εμάς.
2. Αν έχουμε κάποια ιατρική πάθηση (όπως κακοήθη αναιμία, διαβήτη τύπου 1, πρωτοπαθή επινεφρική ανεπάρκεια, λύκο, ρευματοειδή αρθρίτιδα, σύνδρομο Sjögren και σύνδρομο Turner).
3. Όταν ακολουθούμε κάποια φαρμακευτική αγωγή που εμπεριέχει υψηλή ποσότητα ιωδίου.
4. Αν ανήκουμε στην ηλικιακή ομάδα των 60 και άνω (ειδικά οι γυναίκες).
5. Σε περίπτωση ιατρικής θεραπείας από πάθηση θυρεοειδούς ή καρκίνου.

Υποθυρεοειδισμός & Υπερθυρεοειδισμός

4 περιπτώσεις που μπορούν να προκαλέσουν υποθυρεοειδισμό:

1. Θυρεοειδίτιδα Hashimoto: αποτελεί μία ασθένεια του θυρεοειδούς που είναι αυτοάνοση. Τα κύτταρα του σώματος επιτίθενται και βλάπτουν τον θυρεοειδή (συνήθως είναι κληρονομικής φύσεως).
2. Θυρεοειδίτιδα μετά τον τοκετό: Είναι ασυνήθιστο φαινόμενο, αλλά συμβαίνει. Μετά τον τοκετό, κάποιες γυναίκες εμφανίζουν θυρεοειδίτιδα. Ωστόσο, οι πιθανότητες είναι ελάχιστες (ποσοστό 5%-9%).
3. Ανεπάρκεια ιωδίου: Η έλλειψη ιωδίου είναι ένα πρόβλημα, καθώς αποτελεί σημαντικό στοιχείο για την παραγωγή ορμονών του θυρεοειδούς.
4. Μη λειτουργικός θυρεοειδής: Σε ορισμένες περιπτώσεις, δεν λειτουργεί ο θυρεοειδής αδένας των νεογέννητων βρεφών. Αυτό συνήθως ελέγχεται με εξετάσεις αίματος μετά την γέννα.

3 περιπτώσεις που μπορούν να προκαλέσουν υπερθυρεοειδισμό:

1. Νόσος του Graves: Σε αυτήν την περίπτωση ο θυρεοειδής αδένας μας παράγει μεγάλη ποσότητα ορμονών.
2. Όζους ή Οζίδια: Ο υπερθυρεοειδισμός μπορεί να προκληθεί από οζίδια που είναι υπερβολικά ενεργά στο θυρεοειδή.
3. Υπερβολική ποσότητα ιωδίου: Μερικοί άνθρωποι έχουν στο σώμα τους υψηλή ποσότητα ιωδίου. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να παράγει ο θυρεοειδής περισσότερες ορμόνες από ότι συνήθως.

Συμπτώματα υπερθυρεοειδισμού και υποθυρεοειδισμού

Υπερθυρεοειδισμός 

• Άγχος, ευερεθιστότητα και νευρικότητα   
• Προβλήματα με τον ύπνο
• Μείωση βάρους
• Διογκωμένος θυρεοειδής αδένας ή βρογχοκήλη
• Μυϊκή αδυναμία και τρέμουλο
• Ακανόνιστες εμμηνορροϊκές περίοδοι ή διακοπή του εμμηνορροϊκού κύκλου
• Ευαισθησία στη ζέστη
• Προβλήματα όρασης ή ερεθισμός των ματιών

Υποθυρεοειδισμός

• Αίσθημα κόπωσης
• Αύξηση βάρους
• Έλλειψη μνήμης
• Συχνές και βαριές εμμηνορροϊκές περίοδοι
• Ξηρά και χοντρά μαλλιά
• Βραχνή φωνή
• Δυσανεξία στις κρύες θερμοκρασίες

Τρόποι διάγνωσης προβλημάτων θυρεοειδούς

• Εξετάσεις αίματος
• Δοκιμές απεικόνισης
• Φυσικές εξετάσεις

 Πώς αντιμετωπίζονται τα προβλήματα του θυρεοειδούς;

1. Αντι-θυρεοειδή φάρμακα: Εμποδίζουν τον θυρεοειδή να παράγει ορμόνες.
2. Ραδιενεργό ιώδιο: Η θεραπεία βλάπτει τα κύτταρα του θυρεοειδούς, εμποδίζοντας τον να παράγει υψηλά επίπεδα θυρεοειδικών ορμονών.
3. Beta blockers: Αυτά τα φάρμακα δεν αλλάζουν την ποσότητα των ορμονών στο σώμα μας, αλλά βοηθούν στον έλεγχο των συμπτωμάτων μας.
4. Χειρουργείο: Ο γιατρός μας μπορεί να αφαιρέσει τον θυρεοειδή μας (θυρεοειδεκτομή). Αυτό θα σταματήσει τη δημιουργία ορμονών. Ωστόσο, θα πρέπει να παίρνουμε ορμόνες αντικατάστασης θυρεοειδούς για το υπόλοιπο της ζωής μας.

Είναι σημαντικό, λοιπόν, να ελέγχουμε τον θυρεοειδή μας, όταν αντιμετωπίζουμε κάποιο από τα παραπάνω προβλήματα και, φυσικά, να ακολουθούμε τις συμβουλές του γιατρού μας. Καλό είναι να ελέγξουμε κάποια στιγμή τον θυρεοειδή μας, αν παρατηρήσουμε κάποιο σύμπτωμα που μας κάνει εντύπωση.