Σύμφωνα με το 23ο Ενημερωτικό Σημείωμα του Παρατηρητηρίου για την Ισότητα των Φύλων της Γ.Γ.Ο.Π.Ι.Φ. από το σύνολο των 3.325 γυναικών που απευθύνθηκαν στη γραμμή SOS, 15900, της Γ.Γ.Ο.Π.Ι.Φ., το 2018, το 88,8% των περιπτώσεων αφορούσε περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας. Η κακοποίηση, όμως, δεν καταγγέλλεται πάντα από τα θύματα.
Το διάστημα 2012-2017 ο αριθμός των γυναικών που έχουν καταγγείλει περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας αυξήθηκε κατά 49%, αλλά οι Αρχές εκτιμούν ότι καταγγέλλεται μόλις 1 στα 24 περιστατικά βιασμών, τη στιγμή που στην Ελλάδα το 65% των γυναικών δηλώνει πως έχει υπάρξει θύμα σεξουαλικής παρενόχλησης ή κακοποίησης.
Το πρόβλημα της ισοπέδωσης
Και εδώ που τα λέμε, πώς να βρει το κουράγιο να κάνει μια γυναίκα καταγγελία; Όλα έχουν ισοπεδωθεί.
«Όλα είναι σεξουαλική παρενόχληση. Στο τέλος δεν θα μπορούμε ούτε να φλερτάρουμε», «Έπρεπε να φορέσεις μίνι για να βγεις;», «Τράβα στον άντρα σου και πλύνε κάνα πιάτο»…
Πώς να κάνει μια γυναίκα την καταγγελία που μπορεί να της σώσει τη ζωή; Όταν η κακοποίηση αντιμετωπίζεται ελαφριά τη καρδία. Όταν το φταίξιμο τείνει να μετατίθεται συνεχώς στο θύμα.
Και υπάρχει, φυσικά, και το άλλο άκρο. Γυναίκες που για Χ λόγους υποστηρίζουν ότι έχουν υποστεί κακοποίηση και στην πραγματικότητα τίποτα τέτοιο δεν ισχύει. Και αυτή τους η πρακτική μειώνει την αξιοπιστία γυναικών που υποφέρουν, οδηγώντας τες σε αδιέξοδο· στο να μην μπορούν να δικαιωθούν.
Η κακοποίηση δεν είναι πάντα εμφανής
Πολλοί από εμάς έχουμε την εντύπωση πως η κακοποίηση έχει να κάνει μόνο με τη σωματική βία. Ακόμη και οι γυναίκες που την αντιμετωπίζουν συχνά αδυνατούν να την αναγνωρίσουν. Η κακοποίηση μπορεί να είναι και συναισθηματική, λεκτική, ή μπορεί να εκδηλώνεται ως μια προσπάθεια να αποκοπεί το θύμα από τους οικείους της και να απομονωθεί. Έχει να κάνει και με τον έλεγχο του θύματος, το χειρισμό του προς κατευθύνσεις που βολεύουν τον θύτη. Πρέπει να γνωρίζουμε τα είδη και τις μορφές με τις οποίες εκδηλώνεται πριν μπορέσουμε να την αντιμετωπίσουμε.
Σχέδιο απόδρασης
Αν αναγνωρίζεις ότι είσαι σε μια κακοποιητική σχέση, πρέπει να βοηθήσεις τον εαυτό σου. Αν έχεις παιδιά είναι τρεις φορές πιο σημαντικό να προσπαθήσεις να φύγεις από τη σχέση ή το γάμο σου. Το Κέντρο Γυναικείων Μελετών και Ερευνών Διοτίμα έχει συντάξει έναν πολύ χρήσιμο οδηγό για το πώς θα το καταφέρεις και εδώ θα αναφέρουμε τα βασικά του μέρη. Τα βήματα είναι ενδεικτικά, καθώς κάθε κατάσταση και κάθε γυναίκα είναι διαφορετική.
Πρέπει να έχεις χρόνο για να βάλεις σε εφαρμογή το σχέδιο απόδρασης στο οποίο θα αναφερθούμε. Αυτό σημαίνει ότι αν πιστεύεις πως βρίσκεσαι σε άμεσο κίνδυνο, πρέπει να ξεχάσεις τα σχέδια. Πρέπει να απευθυνθείς αμέσως την αστυνομία ή, αν μπορείς να φύγεις με ασφάλεια, να φύγεις μαζί με τα παιδιά.
Τα βήματα
- Κάλεσε την Τηλεφωνική Γραμμή SOS 15900 (αστική χρέωση) η οποία είναι εθνικής εμβέλειας, λειτουργεί 24/7, κάθε μέρα (και ΣΚ), ώστε να μιλήσεις με ψυχολόγους και κοινωνιολόγους λειτουργούς που θα σε κατευθύνουν.
Διαφορετικά μπορείς να στείλεις email στο sos15900@isotita.gr ή να καλέσεις ή να επισκεφθείς ένα από τα 15 Συμβουλευτικά Κέντρα της Γενικής Γραμματείας Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας των Φύλων ή τα 26 Συμβουλευτικά Κέντρα των Δήμων. Τα Κέντρα παρέχουν δωρεάν κοινωνική και ψυχολογική υποστήριξη και νομική συμβουλευτική. Οι υπηρεσίες απευθύνονται και σε Ελληνίδες, αλλά και σε μετανάστριες/προσφύγισσες. - Πρέπει να σβήσεις κάθε ίχνος κλήσεων/διαδικτυακών αναζητήσεων/email/μηνυμάτων που θα μπορούσε να δει ο δράστης.
- Αν έχεις έναν έμπιστο γείτονα/γειτόνισσα ενημέρωσέ τον/την για το τι συμβαίνει, ώστε να μπορέσει να καλέσει την αστυνομία αν βρεθείς σε κίνδυνο.
- Μάθε στα παιδιά πώς να καλούν το 100 και τι να λένε (πλήρες όνομα, διεύθυνση, αριθμό τηλεφώνου) και να μην επεμβαίνουν σε ξεσπάσματα βίας.
- Κράτησε αποδείξεις. Κατάγραψε κρυφά όσες λεπτομέρειες μπορείς από περιστατικά κακοποίησης: την ώρα, το πού συνέβησαν, τις πράξεις του δράστη, το αν υπήρχαν μάρτυρες κ.ο.κ. Φωτογράφησε, επίσης, τα τραύματά σου.
- Τα επίσημα έγγραφα που τεκμηριώνουν αυτά τα περιστατικά θα σου φανούν χρήσιμα στις δικαστικές διαδικασίες που θα έρθουν μετά, όπως το διαζύγιο. Συγκέντρωσε βεβαιώσεις και αντίγραφα καταγγελιών στην αστυνομία/εισαγγελία, ιατροδικαστική έκθεση κ.ά.
Το παράδειγμα που φέρνει το Κέντρο είναι πως αν έχεις τραυματιστεί, πρέπει να πας σε ένα νοσοκομείο, να ζητήσεις καταγραφή του περιστατικού στο βιβλίο συμβάντων του νοσοκομείου ως «κακοποίηση» και να πάρεις αντίγραφο. - Συγκέντρωσε όλα τα σημαντικά έγγραφα τα δικά σου και των παιδιών (ταυτότητες, διαβατήρια, βιβλιάρια, πιστοποιητικά, δίπλωμα οδήγησης κ.ο.κ.) και βγάλε αντικλείδια για το σπίτι και το αυτοκίνητο (είναι πολύ πιθανό ο δράστης να έχει κρύψει τα κλειδιά).
Βρες ένα ασφαλές σημείο να κρύψεις τα πάντα (πρέπει να μπορείς να τα φτάσεις εύκολα και άμεσα σε περίπτωση φυγής) ή δώσε τα σε κάποιον έμπιστο φίλο/συγγενή, μαζί με άλλα είδη πρώτης ανάγκης που μπορεί να χρειαστείς (π.χ. ρούχα), που ξέρεις ότι θα σε βοηθήσει σε περίπτωση ανάγκης. - Απομνημόνευσε σημαντικά τηλέφωνα, όπως της αστυνομίας (100 ή 112), του ΕΚΑΒ (166), της Πυροσβεστικής (199), της Γραμμής SOS 15900, τηλέφωνα φορέων, έμπιστων φίλων/συγγενών και του δικηγόρου σου. Απενεργοποίησε τις «υπηρεσίες τοποθεσίας» στο κινητό και γενικά οτιδήποτε θα μπορούσε να φανερώσει την τοποθεσία στου στον δράστη. Αφού φύγεις, θα πρέπει να αποκτήσεις καινούργιο, απόρρητο νούμερο.
- Τώρα πρέπει να ανακαλύψεις ποια είναι η ασφαλέστερη και ταχύτερη διαδρομή που θα σε οδηγήσει έξω και μακριά από το σπίτι. Εξέτασε καλά τις επιλογές διεξόδου σου, τα παράθυρα και τις πόρτες του σπιτιού, αλλά σκέψου και σε ποιο δωμάτιο θα μπορούσες να κλειδωθείς σε περίπτωση επείγουσας ανάγκης. Πρέπει να υπάρχει σε αυτό έξοδος διαφυγής και να έχεις πρόσβαση σε τηλέφωνο. Επανάλαβε το σχέδιο στο μυαλό σου και μάθε το καλά.
- Μετά τη φυγή δεν πρέπει να μείνεις στο σπίτι κάποιου ατόμου που γνωρίζει ο δράστης. Αν δεν έχεις λύσεις, μπορείς να απευθυνθείς σε έναν από τους Ξενώνες της Γενικής Γραμματείας Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας των Φύλων και του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικής Αλληλεγγύης (ΕΚΚΑ) των οποίων η διεύθυνση είναι απόρρητη.
Για να παραπεμφθείς σε αυτούς, κάλεσε το 15900 ή κάποιο συμβουλευτικό κέντρο. Θα πρέπει να κάνεις κάποιες ιατρικές εξετάσεις και να περάσεις από ψυχιατρική εκτίμηση σε δημόσιο νοσοκομείο για να μείνεις σε ξενώνα, κάτι που χρειάζεται μερικές μέρες.
Συνεπώς, αν η κατάσταση είναι επείγουσα μπορείς να απευθυνθείς στον «Ξενώνα φιλοξενίας γυναικών θυμάτων βίας & των παιδιών τους» του Δήμου Αθηναίων ο οποίος λειτουργεί 24/7. Όποια και αν είναι η καταγωγή σου, οι ξενώνες μπορούν να σε φιλοξενήσουν μαζί με τα παιδιά σου για τρεις μήνες, με δυνατότητα παράτασης μόνο αν υπάρχουν σοβαροί λόγοι.
Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να πεις στον δράστη ότι πρόκειται να φύγεις. Μείνε ασφαλής και θυμήσου το σχέδιό σου. Και πως δεν είσαι μόνη σου! Μην υπομένεις άλλο την κακοποίηση. Αν δράσεις, θα έχεις όλη την απαραίτητη βοήθεια.
