Συλλογές διηγημάτων, και μάλιστα νέων συγγραφέων, διαβάζω σπάνια. Όμως λόγω του ότι ήθελα κάτι πιο αυτοτελές αυτή την περίοδο της καραντίνας (κι έχω βγάλει πολλή “ύλη” σε μεγάλα μυθιστορήματα) στράφηκα στο βιβλίο “Εκεί, ακριβώς”, που μου πρότεινε μια φίλη.
Η νέα συγγραφέας, Λίζα Καβάγιου, έχει συνθέσει έναν κόσμο 11 διηγημάτων εμπνευσμένων από 11 φωτογραφίες του φωτογράφου Μπάμπη Γιαννικάκη. Σε κάθε διήγημα η ίδια η φωτογραφία με έκανε να αναρωτιέμαι τι είδους ιστορία κρύβεται πίσω της και κάθε φορά, ομολογώ πως εκπλησσόμουν με αυτό που συναντούσα στην συνέχεια.
Με γλώσσα λιτή και ανεπιτήδευτη, η συγγραφέας αφηγείται σκηνές – ή μάλλον καλύτερα, στιγμές – καθοριστικές στις ζωές των ηρώων της. Είτε αυτοί κινούνται στο αστικό περιβάλλον, είτε σε κάποιο απόκοσμο χωριό ή εξωτικό νησί, οι ήρωές της αναδεικνύονται σε σύμβολα πανανθρώπινα. Άνθρωποι με αδυναμίες, ενοχές, αδιέξοδα, φόβους και άγχη, άθελά τους γίνονται εκπρόσωποι του είδους μας στην μικρογραφία της δικής τους ιστορίας.
Σε όλα τα διηγήματα μπόρεσα να διακρίνω τρία επίπεδα ερμηνείας. Στο ανώτερο επίπεδο είναι η κατεξοχήν ιστορία – τα τεκταινόμενα δηλαδή. Στο μεσαίο επίπεδο υπάρχουν οι συμβολισμοί και κάποια μοτίβα που χρησιμοποιεί η συγγραφέας για να αναδείξει τελικά “για τι πράγμα μιλάει”.
Και στο βαθύτερο επίπεδο, σε κάθε διήγημά της, διακρίνω μια φιλοσοφία ζωής. Π.χ. η δύναμη της ενοχής, το ακατανίκητο των πρωτόγονων ενστίκτων, η παιδική αθωότητα και η μάχη του γονιού με τα λάθη του. Χωρίς να καταφεύγει σε εύκολες συγκινήσεις, πραγματεύεται δράματα “εκεί, ακριβώς”, στον χώρο και τον χρόνο όπου ο ήρωάς της θα παραδοθεί στις αδυναμίες του, ή θα αποδειχθεί ανώτερος των συνθηκών – σε κάθε περίπτωση θα παραμείνει άνθρωπος, όπως όλοι μας.
Με μια ζεστασιά που θυμίζει Παπαδιαμάντη, αλλά με την απλότητα της γλώσσας του Σαμαράκη, κάθε διήγημά της με πλημμύρισε σκέψεις και συναισθήματα που με συντροφεύουν ακόμη.
Οι φωτογραφίες, δε, έγιναν στο μυαλό μου ένα με τις ιστορίες που ενέπνευσαν και όπως σκέφτομαι πχ το ομώνυμο διήγημα “Εκεί, ακριβώς” δεν μπορώ παρά να “μπω” μέσα στην εικονιζόμενη κουζίνα όπου εξελίσσεται ο διάλογος πατέρα-γιου.
Τέλος, οι περιγραφές στο βιβλίο είναι οι απαραίτητες, δεν κουράζουν και απεναντίας, βοηθούν τον αναγνώστη να έχει μια ολοκληρωμένη αισθητηριακή εμπειρία της κάθε αφήγησης. Από τα 11 διηγήματα θα ξεχωρίσω το ομώνυμο, το “Πρώτα, το βάζο” και το “Αυτό, που είμαστε” .
Και τα τρία σκύβουν πάνω σε πολύ λεπτά και δύσκολα θέματα, με ιδιαίτερο και πρωτότυπο τρόπο. Διαβάζοντας όλη την συλλογή, σου μένει μια γλυκόπικρη ανάμνηση, πολλές σκέψεις και μια σκοτεινιά που όμως είναι απαραίτητη για να τροφοδοτηθεί η ελπίδα.
Ψάχνοντας για την Λίζα Καβάγιου στο διαδίκτυο βρήκα την ιστοσελίδα της με κάποια αδημοσίευτα, εξίσου καλά διηγήματα και πολλές δημοσιεύσεις της σε ηλεκτρονικά και έντυπα περιοδικά. Αναμένω την εξέλιξή της στο επόμενο βιβλίο της.
Teaser: Εκεί, ακριβώς
Το τελευταίο βράδυ μου θα το περάσω κοιτώντας τα παντζούρια που μπάζουν φως από τον δρόμο. Μετρώντας τις τρυπούλες τους μια-μια, μπας κι επιτέλους με πάρει ο ύπνος. Πόσες τρυπούλες παίρνει να ξημερώσει; Γιατί αργεί; Αν αυτές μετρούν τον χρόνο που μου δίνεται και απομένει, έστω πως κάθε τρυπούλα είναι και μια καλή στιγμή. Κοίτα μ’ αυτόν τον τρόπο, λίγο-λίγο, πόσο φως μαζεύεται μέσα σε εβδομήντα χρόνια.
Έντεκα διηγήματα εμπνευσμένα από έντεκα εικόνες. Η λογοτεχνία κι η φωτογραφία, δύο τέχνες σε διάλογο, σκύβουν πάνω από τον άνθρωπο Εκεί, ακριβώς, ένα κλικ πριν την στιγμή της απόφασης. Τη στιγμή που καλείται να αποφασίσει αν η καθημερινότητά του θα τον εξυψώσει σε ήρωα ή αν θα παραδοθεί στη μάχη με το τετριμμένο.
