Σε αυτό το άρθρο θα μιλήσουμε για το Soffa, το κοινωνικό εργοστάσιο μόδας που δημιούργησε η ακαδημαϊκός και κοινωνική επιχειρηματίας Φιόρη Ζαφειροπούλου, στην οικογένεια της οποίας ανήκε η φημισμένη μάρκα αθλητικών Zita Hellas, που κυριαρχούσε τη δεκαετία του ’70 στην ελληνική αγορά.
Αλλά πριν μπούμε σε λεπτομέρειες σχετικά με το εγχείρημά της, έχουμε μια ερώτηση για εσένα. Όσο αγόραζες εκείνο το εκπληκτικό τζιν που είδες στις εκπτώσεις, σου πέρασε ποτέ από το μυαλό ποιος μπορεί να το έχει φτιάξει; Πώς μπορεί να ζει; Αν πληρώνεται αρκετά για την εργασία που προσφέρει, ώστε να μπορείς εσύ να απολαμβάνεις την αγορά καινούργιων ρούχων κάθε σεζόν;
Αν τέτοια ερωτήματα δεν σε έχουν βασανίσει ιδιαίτερα στο παρελθόν, μάλλον έχει έρθει η ώρα να κάνουμε τις συστάσεις μεταξύ εσού και ενός τεράστιου κινήματος που επικρατεί στο χώρο της μόδας με το όνομα Fashion Revolution.
Σχετικά με το Fashion Revolution
Το Fashion Revolution δημιουργήθηκε με αφορμή το ατύχημα που συνέβη στην Ντάκα του Μπαγκλαντές στις 24 Απριλίου του 2013, όταν κατέρρευσε το εργοστάσιο κατασκευής ρούχων Rana Plaza. Στο ατύχημα σκοτώθηκαν 1.134 άνθρωποι και τραυματίστηκαν περισσότεροι από 2.500.
Περισσότερες από 90 χώρες συμμετέχουν στο κίνημα, ενώ το έναυσμα για τη δημιουργία του Soffa ήταν το ατύχημα, για το οποίο η κα. Ζαφειροπούλου άκουσε μια ομιλία στο Impact Hub Athens. Το ερώτημα που θέτει το κίνημα είναι: «Ποιος έφτιαξε τα ρούχα μου;».
Στόχος του η ευαισθητοποίηση των καταναλωτών σχετικά με τις εργασιακές συνθήκες των ανθρώπων που εργάζονται στη βιομηχανία της μόδας, αλλά και σχετικά με τα ζητήματα του περιβάλλοντος. Η ίδια η κα. Ζαφειροπούλου είναι συντονίστρια του Fashion Revolution στην Ελλάδα.
Τι είναι ένα κοινωνικό εργοστάσιο;
Πριν απαντήσουμε στο ερώτημα του τι είναι το ίδιο το Soffa, θα πρέπει πρώτα να καθορίσουμε τι σημαίνει ο όρος «κοινωνικό εργοστάσιο». Ουσιαστικά πρόκειται για μια θερμοκοιτίδα δευτέρου βαθμού η οποία προσφέρει τη δυνατότητα παραγωγής, χωρίς να ανήκει σε κάποιον βιομήχανο.
Ανήκει σε όλα τα μέλη της δομής (κάθε μέλος μπορεί να είναι στέλεχος, μεριδιούχος ή απλώς να εκπαιδεύεται και να εργάζεται στη δομή). Με άλλα λόγια, το Soffa χαρακτηρίζεται από την ισότητα που υπάρχει μεταξύ των μελών του. Η όλη λογική σε ένα κοινωνικό εργοστάσιο είναι οι άνθρωποι να προοδεύουν με μια πρακτική συνδιαχείρισης, αλληλοσεβασμού, αλληλεγγύης και ισότητας.
Όπως ανέφερε η ίδια η κα. Ζαφειροπούλου σε παλαιότερη συνέντευξή της: «Τα κοινωνικά εργοστάσια είναι το μέλλον. Έχουμε ζήσει κι έχουμε δει τι συμβαίνει όταν κανείς εργάζεται σε επιχειρήσεις όπου ένας κρατά τα ηνία και οι υπόλοιποι ακολουθούν, με σκυμμένο το κεφάλι. Είναι ένα παλιό μοντέλο αυτό και έχουμε δει τις αδυναμίες του».
Πράγματι, οι συνθήκες στο Soffa είναι πρωτίστως ανθρώπινες και η δομή αγκαλιάζει ουσιαστικά όσους ανθρώπους το έχουν πραγματικά ανάγκη.
Τι είναι το Soffa
Όπως προαναφέρθηκε, το Soffa είναι ένα κοινωνικό εργοστάσιο το οποίο προσφέρει ισότιμες ευκαιρίες σε ευάλωτες κοινωνικά ομάδες να εργαστούν στο χώρο της μόδας.
Μεταξύ άλλων, βασικός στόχος του Soffa είναι να καταπολεμήσει τα κακώς κείμενα στη βιομηχανία της μόδας, βοηθώντας την ίδια στιγμή τους ανθρώπους που είναι περιθωριοποιημένοι και έχουν ανάγκη.
Τα κακώς κείμενα της βιομηχανίας της μόδας
Ποια είναι τα κακώς κείμενα; Θα αρχίσουμε αναφέροντας τη σύγχρονη δουλεία. Στο μυαλό των περισσότερων ανθρώπων η δουλεία δεν υφίσταται πια. Και όμως, σύμφωνα με τα στατιστικά του ILO (International Labour Organization), το 2016 περίπου 40.3 εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως ήταν θύματα της σύγχρονης δουλείας.
Μάλιστα, το 2018 η Ελλάδα ανέβηκε από την 5η στη 2η θέση του slavery index, κάτι που έχει να κάνει και με το γεγονός ότι οι πρόσφυγες που εγκλωβίζονται στην Ελλάδα και δεν μπορούν να ενσωματωθούν στην κοινωνία είναι πιο πιθανό να γίνουν θύματα trafficking.
Υπάρχουν άνθρωποι που βιώνουν άθλιες εργασιακές συνθήκες, δεν πληρώνονται για την εργασία τους και υφίστανται ακραία εκμετάλλευση η οποία παίρνει διαφορετικές μορφές (δεν έχει να κάνει, δηλαδή, μόνο με τη σεξουαλική εκμετάλλευση). Και η βιομηχανία της μόδας συμβάλλει σημαντικά στη διαιώνιση τέτοιων προβλημάτων.
Κατά δεύτερον, η συγκεκριμένη βιομηχανία δεν κάνει καθόλου καλό στο περιβάλλον. Εκτός του ότι καταναλώνονται τεράστιες ποσότητες νερού για την παραγωγή των ρούχων, η βιομηχανία ευθύνεται περίπου για το 10% των αερίων θερμοκηπίου που υπάρχουν στην ατμόσφαιρα.
Οπότε, πώς ακριβώς προσπαθεί το κοινωνικό εργοστάσιο Soffa να συμβάλει στην επίλυση των συγκεκριμένων προβλημάτων;
Η συμβολή του Soffa
Το κοινωνικό εργοστάσιο συμβάλλει μέσω πολλών διαφορετικών πρακτικών στην καταπολέμηση των προβλημάτων που προαναφέρθηκαν. Αρχικά, είναι σημαντικό να τονιστεί ότι η μονάδα συνεργάζεται με πρόσφυγες, αλλά και ανθρώπους που έχουν πέσει θύματα trafficking, επιχειρώντας να τους βοηθήσει να ενταχθούν στην αγορά εργασίας και, κατ’ επέκταση, στην κοινωνία. Εκτός αυτού, απασχολεί και Έλληνες, άνεργους σχεδιαστές.
Σε ό,τι αφορά την παραγωγή των προϊόντων του, το κοινωνικό εργοστάσιο χρησιμοποιεί βιώσιμα και ανακυκλώσιμα υλικά. Υλικά όπως δέρματα μανιταριών, ανακυκλωμένο πλαστικό, νήμα από βρώμη κ.ο.κ.
Παράλληλα, το κοινωνικό εργοστάσιο παρέχει εκπαίδευση και την κατάλληλη κατάρτιση (προσφέρει πιστοποιητικό για την επιτυχή παρακολούθηση σεμιναρίων κοπτοραπτικής, δημιουργίας πατρόν και σχεδίου μόδας) προκειμένου να μπορέσουν οι ευάλωτες αυτές ομάδες να εργαστούν στο χώρο της μόδας.
Μάλιστα, παρέχει σημαντικά εφόδια προκειμένου να ενταχθούν στην μικρο-επιχειρηματικότητα. Αν, λοιπόν, κάποιος έχει μια ιδέα την οποία θέλει να μετατρέψει σε βιώσιμη επιχείρηση (περιβαλλοντικής, οικονομικής και κοινωνικής βιωσιμότητας), το κοινωνικό εργοστάσιο μπορεί να τον καθοδηγήσει.
Συνεπώς, η δραστηριότητα του Soffa είναι πολύ σημαντική. Καταπολεμά σημαντικά, επίκαιρα προβλήματα που οφείλουν να μας αφορούν όλους. Όπως έχει αναφέρει σε συνέντευξή της πιο παλιά η κα. Ζαφειροπούλου: «Ο κόσμος στην Ελλάδα δεν έχει γνώση του Fashion Revolution και του τι γίνεται στον κλάδο.
Ο Έλληνας καταναλωτής βρίσκεται τελευταίος στην λίστα σύμφωνα με έρευνα του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, γιατί δεν ενδιαφέρεται καν να ξέρει για αυτά τα θέματα. Δεν διερωτάται καν τι σημαίνει ηθικό label. Γιατί μπορεί να είναι ανήθικο; Δεν του περνάει απ’ το μυαλό. Οπότε χρειάζεται να ευαισθητοποιήσεις τον κόσμο και να τον εκπαιδεύσεις, γι’ αυτό τρέχουμε κάποια προγράμματα για παιδιά και ενήλικες».
Έχει έρθει η ώρα να αλλάξει αυτό. Το περιβάλλον και τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι ζητήματα στα οποία πρέπει όλοι να δίνουμε μεγάλη βάση. Και αυτό, ώστε να μην συμβάλλουμε στην περαιτέρω διαιώνιση των προβλημάτων. Η δική μας πρόταση είναι, για αρχή, να επισκεφθείς το soffa.gr, να μάθεις περισσότερα για τη δράση της μονάδας και να γίνεις και εσύ μέρος της αλλαγής!
