Μετά την περίοδο της πανδημίας, είδαμε πολλές φορές τη δημόσια συζήτηση για την υγεία να πλησιάζει ζητήματα σχετικά με τα αυτοάνοσα νοσήματα.
Ένας βασικός λόγος για αυτό ήταν ότι κυκλοφόρησαν κάποιες μελέτες οι οποίες συσχέτιζαν τη λοίμωξη από COVID με την πυροδότησή τους, γεγονός που δημιούργησε μία ανησυχία για το κατά πόσον ο ιός είναι ο παράγοντας που έχει προκαλέσει μία παρατηρούμενη άνοδο σε αυτοάνοσα νοσήματα στον παγκόσμιο πληθυσμό.
Παρ’όλα αυτά, η αλήθεια είναι ότι η έξαρση δεν παρατηρείται μόνο τα τελευταία τρία χρόνια. Αντιθέτως, φαίνεται ότι από τις τελευταίες δεκαετίες τα αυτοάνοσα νοσήματα απέκτησαν μία αύξηση της τάξης του 5% επί του πληθυσμού μεταξύ του 2004 και του 2012.
Για να κατανοηθεί αυτό σε νούμερα, στο διάστημα μεταξύ 1999-2004 υπολογίζονταν πως οι άνθρωποι που αντιμετώπιζαν αυτοάνοσα νοσήματα στην Αμερική ήταν 27 εκατομμύρια. Το 2012 ο αριθμός αυξήθηκε στα 41 εκατομμύρια, γεγονός ανησυχητικό.
Τι είναι τα αυτοάνοσα νοσήματα;
Αυτοάνοσα νοσήματα ονομάζονται οι παθήσεις εκείνες που προκύπτουν όταν το ανοσοποιητικό σύστημα διαταράσσεται, και αντί να στοχεύσει στην άμυνα κατά των λοιμώξεων, επιτίθεται σε υγιή κύτταρα του οργανισμού. Με απλά λόγια, επιτίθεται στον εαυτό του, εξ ου και οι ονομασία τους.
Οι γυναίκες φαίνεται πως είναι πιο επιρρεπείς. Μελέτη του 2023 με ένα πολύ μεγάλο δείγμα Βρετανών (22 εκατομμύρια ανθρώπων), έδειξε ότι το 13% των γυναικών του δείγματος πάσχει από κάποια τέτοια πάθηση, σε αντίθεση με το μόλις 9% των ανδρών.
Ακόμη και αν οι αριθμοί μοιάζουν κοντινοί, όταν το ποσοστό εφαρμόζεται επί ενός τόσο μεγάλου δείγματος, είναι κατανοητό ότι εμφανίζει μία σημαντική απόκλιση στην πραγματικότητα.
Σε κάθε περίπτωση, πλέον τα αυτοάνοσα νοσήματα πλήττουν 1 στους 10 ανθρώπους.
Στην κατηγορία των παθήσεων αυτών μεγαλύτερη συχνότητα εμφάνισης διαθέτουν μεταξύ άλλων οι εξής:
- Νόσος Crohn’s
- Διαβήτης Τύπου 1
- Πολλαπλή Σκλήρυνση ή Σκλήρυνση κατά Πλάκας
- Ερυθηματώδης Λύκος (Lupus)
- Ρευματοειδής Αρθρίτιδα
- Θυροειδίτιδα Hashimoto
- Κοιλιοκάκη
- Ψωρίαση
Τι γνωρίζουμε για τα αυτοάνοσα νοσήματα;
Επί της ουσίας, αναφερόμαστε σε χρόνιες φλεγμονώδεις νόσους οι οποίες προκαλούνται από μία αδυναμία του οργανισμού να αναγνωρίσει τα ίδια του τα κύτταρα. Οι αιτίες που προκαλούν τα αυτοάνοσα νοσήματα να εμφανιστούν δεν είναι καθ’όλα γνωστές. Διαθέτουμε, ωστόσο, δύο πολύ σημαντικές πληροφορίες.
Πρώτον, τα αυτοάνοσα νοσήματα σχετίζονται άμεσα με τον μεταβολισμό. Φαίνεται πως τα άτομα που πάσχουν από κάποια τέτοια ασθένεια εμφανίζουν είτε ελλείψεις σε σημαντικά θρεπτικά στοιχεία (ιδίως σε βιταμίνες B & D, μεταλλικά στοιχεία και λιπαρά οξέα), είτε μεταβολικές διαταραχές (οι οποίες μπορεί να είναι και αιτία των προαναφερθεισών ελλείψεων, όπως η αντίσταση στην ινσουλίνη).
Ίσως αυτό να εξηγεί με κάποιο τρόπο και το γεγονός ότι είναι οι γυναίκες που πλήττονται συχνότερα από τα αυτοάνοσα νοσήματα, μιας και είναι εξ ολοκλήρου πιο επιρρεπείς σε ορμονικές και μεταβολικές διαταραχές.
Δεύτερον, παρ’ότι εντοπίζονται πάνω από 150 αυτοάνοσα νοσήματα στην επίσημη βιβλιογραφία και κλινική παρατήρηση, φαίνεται ότι πολλά από αυτά εμφανίζονται σε συννοσηρότητα, σε συνδυασμό, δηλαδή, και με ένα δεύτερο αυτοάνοσο, γεγονός που οδηγεί τους επιστήμονες να θεωρούν ότι οι όποιοι παράγοντες συντελούν στην πυροδότησή τους θα πρέπει να είναι κοινοί.
Αναφορικά, δε, με αυτούς τους παράγοντες αιτιοπαθογένειας και πυροδότησης, τα στοιχεία δείχνουν ότι δεν είναι μόνο γενετικοί. Παρ’ότι υπάρχει γενετική προδιάθεση στα αυτοάνοσα νοσήματα, πολλές περιβαλλοντικές αλλά και κοινωνικές συνθήκες προκαλούν την αυξητική τάση σε αυτά.
Μεταξύ άλλων, η ρύπανση του περιβάλλοντος και η έκθεση σε τοξίνες, μέταλλα, μικροπλαστικά και φυτοφάρμακα, ορισμένες φαρμακευτικές αγωγές, κάποιες ιογενείς λοιμώξεις αλλά και το στρες, μία επιδημία από μόνο του, αποτελούν πυροδοτητές για τα αυτοάνοσα νοσήματα.
Το γεγονός είναι ότι τα αυτοάνοσα νοσήματα βρίσκονται σε ολοένα και μεγαλύτερη ανοδική τάση. Αυτό που φαίνεται ότι χρειάζεται να εξεταστεί περισσότερο δεν περιορίζεται μόνο σε ατομικούς και γενετικούς παράγοντες, αλλά περιλαμβάνει και τους κοινωνικούς, τους περιβαλλοντικούς αλλά και τους οικονομικούς.
Ιδίως τα οικονομικά ζητήματα σχετίζονται άμεσα με το περιβάλλον στο οποίο ζει ένας άνθρωπος αλλά και με το είδος και την ποιότητα της διατροφής που κάνει. Ακόμη, το στρες, το άγχος και οι διαταραχές διάθεσης είναι γνωστό ότι προκαλούν ψυχοσωματικά προβλήματα.
Διότι περί αυτού πρόκειται: Τα αυτοάνοσα νοσήματα δε σχετίζονται μόνο με τον οργανισμό, αλλά και με το ορμονολογικό κεφάλαιο του κάθε ασθενούς, ως εκ τούτου, με τον ψυχισμό και τα προβλήματα του σύγχρονου ανθρώπου.
