Το 2019 ένα μυστηριώδες μπλε φως έκανε την εμφάνισή του στην επιφάνεια της Γης. Οι επιστήμονες που μελετούν το διάστημα αναρωτήθηκαν για την προέλευσή του. Δύο χρόνια αργότερα, δόθηκε απάντηση από το Διεθνή Διαστημικό Σταθμό, σε μια προσπάθεια να διερευνηθεί αυτό το περίεργο φαινόμενο, γνωστό και ως Blue Jet.
Λίγα λόγια για τις καταιγίδες
Οι καταιγίδες μπορούν να δημιουργηθούν από 3 παράγοντες: την υγρασία που επικρατεί, την ασταθή ατμόσφαιρα (δηλαδή, να υπάρχει αρκετός ζεστός αέρας κάτω από πιο κρύα αέρια μάζα) και την ανυψωτική δύναμη (θερμότητα). Η καταιγίδα αποτελεί μια σειρά από ξαφνικές ηλεκτρικές εκκενώσεις, με κύρια χαρακτηριστικά τη ραγδαία βροχή ή το χαλάζι, τους ισχυρούς ανέμους, τις βροντές και τις αστραπές.
Πώς δημιουργείται ο κεραυνός;
Όλα ξεκινούν από έναν τεράστιο ηλεκτρικό σπινθήρα που μπορεί να δημιουργηθεί ανάμεσα σε δύο νέφη ή μεταξύ δύο τμημάτων του ίδιου νέφους, ή ανάμεσα στο νέφος και το έδαφος. Για να δημιουργηθεί μεγαλύτερη ηλεκτρική δραστηριότητα σε ένα νέφος, πρέπει αυτό να φτάσει στο επίπεδο παγοποίησης, δηλαδή στους 0 ℃.
Οι επιστήμονες διαπιστώνουν το περίεργο φαινόμενο Blue Jet
Οι επιστήμονες, λοιπόν, συνειδητοποίησαν καλύτερα την παρουσία του «σπινθήρα» που πυροδοτεί ένα είδος κεραυνού, που αποκαλούν «Blue jet». Ωστόσο, διαπίστωσαν ότι το περίεργο φαινόμενο είχε ξεκινήσει δυο χρόνια πριν (Φεβρουάριος 2019), όπου κάμερες και όργανα ανίχνευσης φωτός παρατήρησαν ένα μπλε φως μέσα σε μια καταιγίδα πάνω από τον Ειρηνικό Ωκεανό, κοντά στο νησί Nauru.
Ο Torsten Neubert, φυσικός στο Πολυτεχνείο της Δανίας, στο Kongens Lyngby, αποκαλεί αυτό το περίεργο φαινόμενο «μπλε έκρηξη». Το Blue Jet, λοιπόν, παρουσιάστηκε σαν ένα φλας το οποίο είχε διάρκεια 10 μικροδευτερολέπτων κοντά στην κορυφή του σύννεφου και ύψος που έφτανε τα 16 χιλιόμετρα. Η έκρηξη του μπλε φωτός παρουσιάστηκε στην περιοχή της στρατόσφαιρας, φτάνοντας σε συνολικό ύψος 52 χιλιόμετρα μέσα σε εκατοντάδες χιλιοστά του δευτερολέπτου.
Η σπίθα που δημιούργησε το μπλε φως (Blue jet) μπορεί να ήταν ένα ξεχωριστό είδος ηλεκτρικής εκκένωσης μικρής εμβέλειας μέσα στην καταιγίδα, λέει ο Neubert.
Οι ερευνητές έχουν διαπιστώσει στοιχεία για τέτοιες, υψηλής ενέργειας και μικρής εμβέλειας, εκκενώσεις, σε παλμούς ραδιοκυμάτων από καταιγίδες που εντοπίζονται από επίγειες κεραίες, αλλά μέχρι εκείνη την στιγμή δεν είχε απαντηθεί από τους επιστήμονες γιατί συμβαίνει αυτό το φαινόμενο.
Πώς εκδηλώνεται τελικά το φαινόμενο Blue Jet
Οι επιστήμονες κατέληξαν στις εξής παρατηρήσεις:
Το μπλε φως που εκπέμπεται στην περιοχή της στρατόσφαιρας, μπορεί να φτάσει σε ύψος έως περίπου 50 χιλιόμετρα σε λιγότερο από ένα δευτερόλεπτο. Ενώ ένας συνηθισμένος κεραυνός διεγείρει ένα μείγμα αερίων στην κατώτερη ατμόσφαιρα, παίρνοντας μια λευκή απόχρωση, οι μπλε πίδακες διεγείρουν κυρίως το άζωτο που υπάρχει στην στρατόσφαιρα για να τους δώσει την μπλε τους απόχρωση.
Τα «Blue jets» παρατηρούνται από το έδαφος και από τα αεροσκάφη για χρόνια, αλλά είναι δύσκολο να ειπωθεί πώς σχηματίζονται χωρίς να φτάσουν πάνω από τα σύννεφα. Αναφορές ερευνητών στο διαδίκτυο στις 20 Ιανουαρίου 2021, παρουσίασαν ότι όργανα του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού έχουν εντοπίσει ένα μπλε φως που προκύπτει από μια εξαιρετικά σύντομη, φωτεινή έκρηξη ηλεκτρικής ενέργειας κατά την κορύφωση μιας καταιγίδας.
Η κατανόηση των «Blue jets» και άλλων φαινομένων που βρίσκονται πάνω από την ατμόσφαιρα και σχετίζονται με καταιγίδες, όπως τα «sprites» και τα elves, είναι σημαντική. Τέτοια στοιχεία μπορούν να επηρεάσουν τον τρόπο με τον οποίο ταξιδεύουν τα ραδιοκύματα μέσω του αέρα (τεχνολογίες επικοινωνιών), λέει ο φυσικός της Penn State, Victor Pasko.
Το περίεργο φαινόμενο προβλημάτισε πολύ τους επιστήμονες που έψαχναν να βρουν την προέλευσή του. Ύστερα από δυο χρόνια διαρκών ελέγχων και παρατηρήσεων, η απάντηση για τον τρόπο δημιουργίας αυτού του παράξενου μπλε φωτός στην επιφάνεια της στρατόσφαιρας είναι πλέον κατανοητή από όλους όσοι μελετούν το διάστημα. Ωστόσο, αυτά τα φαινόμενα που οι απλοί άνθρωποι δεν μπορούν να δουν ζωντανά, δημιουργούν την περιέργεια και το θαυμασμό για το τι άλλο υπάρχει στον φανταστικό κόσμο του πλανήτη.
