Επιστήμη

Μαύρη πανώλη: εντοπίστηκε το παλαιότερο στέλεχος του ιού

Όταν σκέφτεστε τη μαύρη πανώλη, λογικά υπάρχουν κάποιες πολύ συγκεκριμένες εικόνες που σας έρχονται στο μυαλό. Οι γιατροί με τις μάσκες που θύμιζαν ράμφη, οι ομαδικοί τάφοι και πολλές ακόμη όχι και τόσο ευχάριστες σκέψεις.

Και μόνο η φράση «μαύρη πανώλη» ήταν αρκετή για να προκαλέσει το φόβο στις καρδιές των ανθρώπων. Και τώρα που μπήκαμε στο κατάλληλο mood, έχει έρθει η ώρα να μάθετε ότι πρόσφατα βρέθηκε το αρχαιότερο στέλεχος του ιού που προκάλεσε τη μαύρη πανώλη στα οστά ενός εκ των θυμάτων του.

Αλλά πριν εμβαθύνουμε στην ανακάλυψη, ας αρχίσουμε από τα πολύ βασικά.

Από πού προέρχεται η πανώλη;

Η μαύρη πανώλη συγκεκριμένα υπήρξε ένα ζοφερό κεφάλαιο στην ιστορία της Ευρώπης και της Ασίας το οποίο διήρκησε στην Ευρώπη από το 1347 μέχρι το 1351. Αλλά δεν είναι η μοναδική περίπτωση πανώλης στην ιστορία.

Για πολλά χρόνια η προέλευση της πανώλης παρέμενε άγνωστη. Αλλά το 1894, ο Alexandre Yersin ανακάλυψε το βακτήριο που ευθύνεται για την ασθένεια. Ονομάστηκε Yersinia pestis. Το βακτήριο λειτουργεί απενεργοποιώντας το ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού, κάτι που του επιτρέπει να πολλαπλασιαστεί ανενόχλητο στη συνέχεια.

Η μετάδοσή της

Μαύρη πανώλη εντοπίστηκε το παλαιότερο στέλεχος του ιού 2Πολλά μικρόσωμα ζώα, όπως οι αρουραίοι, οι λαγοί, οι σκίουροι κ.τ.λ., λειτούργησαν ως ξενιστές για τον ιό. Και ενώ για καιρό θεωρούνταν ότι οι αρουραίοι που ζούσαν στις πόλεις ήταν η βασική αιτία για την εξάπλωση της πανώλης στους ανθρώπους, οι επιστήμονες ανακάλυψαν πρόσφατα ότι ένα συγκεκριμένο είδος ψύλλου που ζει στο τρίχωμα των αρουραίων ήταν η κυριότερη αιτία.

Η πανώλη χωρίζεται στη βουβωνική, την πνευμονική και την σηψαιμική πανώλη.

Οι επιστήμονες πίστευαν ότι ξεκίνησε στην Ασία περισσότερα από 2.000 χρόνια πριν και πως κατέληξε στην Ευρώπη μέσω των εμπορικών πλοίων. Ωστόσο, από πιο πρόσφατες έρευνες αναδεικνύεται το γεγονός ότι το παθογόνο που προκάλεσε τη μαύρη πανώλη είναι πολύ πιθανό να υπήρχε στην Ευρώπη ήδη από το 3.000 π.Χ.

Η μαύρη πανώλη ήταν τρομακτικά μεταδοτική και οι άνθρωποι που έπασχαν από την ασθένεια πέθαιναν εξαιρετικά γρήγορα. Στον Μεσαίωνα η ασθένεια οδήγησε στο θάνατο περίπου 25 εκατομμύρια ανθρώπους, και αυτό μόνο στην Ευρώπη.

Η σύγχρονη ανακάλυψη του βακτηρίου που προκάλεσε τη μαύρη πανώληΜαύρη πανώλη εντοπίστηκε το παλαιότερο στέλεχος του ιού

Πιο συγκεκριμένα, ανακαλύφθηκε πρόσφατα το παλαιότερο μέχρι στιγμής στέλεχος του βακτηρίου Y. pestis το οποίο φαίνεται να πρωτοεμφανίστηκε 7.500 χρόνια πριν. Μέχρι τώρα, το παλαιότερο στέλεχος είχε εντοπιστεί σε έναν σκανδιναβικό ομαδικό τάφο 5.000 ετών. Ο κυνηγός-συλλέκτης στα οστά του οποίου ανακαλύφθηκε το στέλεχος ήταν 20-30 ετών όταν απεβίωσε. Το σώμα του βρέθηκε στη σημερινή Λετονία και χρονολογείται επίσης στα 5.000 έτη.

Οι επιστήμονες υποθέτουν ότι μάλλον κάποιος αρουραίος δάγκωσε τον άνθρωπο και του μετέδωσε την ασθένεια. Υποθέτουν, επίσης, ότι μπορεί να έζησε για καιρό με την ασθένεια, εξαιτίας της ποσότητας βακτηρίων που βρέθηκαν στο σώμα του.

Το γονιδίωμα του στελέχους μοιάζει αρκετά με τον τύπο της πανούκλας που σάρωσε την Ευρώπη, αλλά, από ό,τι φαίνεται, η ασθένεια από την οποία έπασχε ο κυνηγός-συλλέκτης δεν δρούσε ιδιαίτερα γρήγορα και δεν ήταν τόσο μεταδοτική. Μάλιστα, οι άνθρωποι που βρίσκονταν θαμμένοι κοντά στον κυνηγό δεν είχαν προσβληθεί από το βακτήριο και η ταφή του ίδιου είχε γίνει προσεκτικά.

Από αυτό το αρχαίο στέλεχος του ιού έλειπε ένα πολύ βασικό στοιχείο. Έλειπε το γονίδιο που θα του επέτρεπε να περάσει από τους αρουραίους στους ψύλλους και από εκεί στους ανθρώπους. Δεν είχε δηλαδή τον τρόπο να μεταδοθεί γρήγορα και αποτελεσματικά. Μέσα στην πορεία των ετών το Y. pestis μεταλλάχθηκε αρκετά, ώστε να αποκτήσει εκείνα τα χαρακτηριστικά που θα του επέτρεπαν να εξαπλωθεί, αντικαθιστώντας τους παλιούς, πιο αδύναμους τύπους του ιού.

Σήμερα

Σήμερα είναι κάπως περίεργο να σκεφτόμαστε ότι υπάρχουν ακόμη περιπτώσεις πανώλης που εμφανίζονται σποραδικά σε διάφορες περιοχές του κόσμου. Ωστόσο, όσο εξελίχθηκε ο ιός, τόσο εξελιχθήκαμε και εμείς. Και σήμερα γνωρίζουμε τη μεγάλη σημασία της καθαριότητας, των τακτικών εξετάσεων, αλλά και ότι τα αντιβιοτικά είναι καλοί μας φίλοι.

 

Περισσότερα

Σχετικά Άρθρα

Γράψτε ένα σχόλιο...

Back to top button
Συναίνεση GDPR σε Cookie με το Real Cookie Banner

Adblock Detected

Υποστηρίξτε την δουλειά μας απενεργοποιώντας το adblock για να μπορέσουμε να συνεχίσουμε να γράφουμε για εσάς ποιοτικό περιεχόμενο.